Ergenlerin benlik algısı üzerinde algılanan ebeveyn tutumlarının ve bağlanma stillerinin rolü: Bir yapısal eşitlik modellemesi*
Yunus Kaya1, Fatma Öz21Siirt Üniversitesi Sağlık Yüksek Okulu, Hemşirelik Bölümü, Siirt2Lokman Hekim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Ankara
GİRİŞ ve AMAÇ: Ergenlik döneminde, ebeveyn tutumları, ebeveynlerle ve akranlarla kurulan ilişkiler ergenin içinde bulunduğu gelişimsel dönemin rol ve sorumluluklarını yerine getirmede büyük önem taşımaktadır. Bu çalışma, ergenlerin benlik algısı üzerinde algıladıkları ebeveyn tutumlarının ve bağlanma stillerinin rolünü belirlemek amacıyla yapılmıştır.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Araştırma verileri, 13–18 yaş aralığındaki 700 ergenden, Anne-Baba Tutum Envanteri, Ebeveyne ve Akrana Bağlanma Envanteri ve Piers-Harris Çocuklar İçin Öz Kavramı Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Elde edilen araştırma verileri, tanımlayıcı istatistikler ve yapısal eşitlik modeli kurularak analiz edilmiştir.
BULGULAR: Araştırma bulgularına bakıldığında, korelasyon analizi sonucunda ergenin benlik gelişiminde algılanan ebeveyn tutumlarının ve bağlanma stillerinin anlamlı düzeyde etkisi olduğu bulunmuştur. Kurulan yapısal eşitlik modeli sonucunda, ergenin bağlanma stillerinin benlik algısı üzerinde anlamlı bir etkisi olduğu bulunurken (β=0.79; p<0.05), algılanan ebeveyn tutumunun benlik algısı üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığı (β=0.11; p>0.05) bulunmuştur. Ancak ergenin benlik algısı üzerinde algılanan ebeveyn tutumunun bir etkisi olmazken, algılanan ebeveyn tutumunun ergenin bağlanma stilleri üzerinde pozitif anlamlı bir etkiye sahip olduğu bulunmuştur (β=0.77; p<0.05).
TARTIŞMA ve SONUÇ: Tüm bu sonuçlar ışığında ergenin benlik gelişiminde algılanan ebeveyn tutumunun ve bağlanma stillerinin önemli düzeyde etkisinin olduğu bulunmuştur. Ergenin içinde bulunduğu gelişimsel sürecin sağlıklı bir şekilde atlatılmasında, hem içinde bulunulan dönemde hem de yetişkin yaşamda ki gelişimsel sorumlulukların yerine getirilmesinde, ruhsal sorunların azaltılmasında ebeveynlerle kurulan ilişkinin güvene dayalı olmasının ve algılanan ebeveyn tutumlarının demokratik yönde oldukça sürecin daha sağlıklı ve üretken bir şekilde atlatılmasına neden olacaktır.
The roles of adolescents' perceived parental attitudes and attachment styles in their self-perception: A structural equation modelling*
Yunus Kaya1, Fatma Öz21Department of Nursing, Siirt University School of Health, Siirt, Turkey2Department of Nursing, Lokman Hekim University Faculty of Health Sciences, Ankara, Turkey
INTRODUCTION: Parental attitudes, and relations with parents and peers are of great importance in the developmental period of adolescence. This study was carried out to determine the roles of perceived parental attitudes and attachment styles in the self-perception of adolescents.
METHODS: The data were collected from 700 adolescents who were 13–18 years old, using the Parental Attitude Scale, the Inventory of Parent and Peer Attachment and the Piers-Harris Children's Self-Concept Scale. The research data were analyzed using descriptive statistics and a structural equation model.
RESULTS: Correlation analysis found that the perceived parental attitudes and attachment styles of the adolescents had a significant effect on their self-development. The structural equation model indicated that, while the attachment styles of the adolescents had a significant effect on self-perception (β=0.79, p<0.05), perceived parental attitudes had no significant effect on self-perception (β=0.11, p>0.05). However, they did have a positive effect on the attachment styles of the adolescents (β=0.77, p<0.05).
DISCUSSION AND CONCLUSION: This study found that perceived parental attitudes and attachment styles had a significant effect on the self-development of the adolescents. In getting through the developmental process of adolescence, in fulfilling current and future adult responsibilities, and in reducing mental problems, relationships with parents based on trust and perceived democratic parental attitudes are healthier and more productive.
Makale Dili: Türkçe